ХОХИРОГЧИЙГ БУРУУ ТОГТООСОН, ЭРҮҮГИЙН ГЭМТ ХЭРГИЙН ШИНЖГҮЙ УЧИР

ХЭРГИЙГ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОЖ ШИЙДВЭРЛЭВ.

Шийдвэрийн дугаар: 2023 оны 4 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 2023/ШЦТ2023/233

Шүүхийн нэр: Хан-Уул дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх

Шийдвэрийн төлөв: Хүчин төгөлдөр болоогүй.

Санамж: Энэ хураангуй нь шүүхийн шийдвэр биш бөгөөд түүнийг орлохгүй, зөвхөн олон нийтэд ойлгомжтой байдлаар мэдээлэл хүргэх зорилготой болохыг тэмдэглэв.

1. Нийслэлийн Прокурорын газраас Д.Кёкүшюзанбатбаярыг хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, нэр хүнд, урьдын харилцааны явцад бий болсон итгэлийг урвуулан ашиглаж эзэмшигч, өмчлөгчийн эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийг шилжүүлэн авсан гэмт хэргийг зохион байгуулж, хамжиж, бусдад их хэмжээний хохирол учруулж үйлдсэн,

          Мөн гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, орлого гэдгийг мэдсээр байж түүнийг авсан, эзэмшсэн, ашигласан, түүний хууль бус эх үүсвэрийг нь нуун далдлах, гэмт хэрэг үйлдэхэд оролцсон аливаа этгээдэд хуулийн хариуцлагаас зайлсхийхэд туслах зорилгоор өөрчилсөн, шилжүүлсэн, түүний бодит шинж чанар, эх үүсвэр, байршил, захиран зарцуулах арга, эзэмшигч, эд хөрөнгийн эрхийг нуун далдалсан гэмт хэргийг зохион байгуулсан гэмт хэрэг үйлдсэн,

        Шүүгдэгч Н.Болормаа Д.Кёкүшюзанбатбаяртай бүлэглэн албан бичгүүдийг хуурамчаар үйлдэж, хуурамч гэрээ байгуулан БНХАУ-ын иргэн Вү Сэн Чианг хуурч, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгон, бодит байдлыг нуух замаар төөрөгдөлд оруулж, урьдын харилцааны явцад бий болсон итгэлийг урвуулан залилж, их хэмжээний хохирол учруулсан,

        Шүүгдэгч Б.Цэрэндорж Д.Кёкүшюзанбатбаяртай бүлэглэн бусдыг хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж БНХАУ-ын иргэн Вү Сэн Чиангийг залилан их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт тус тус холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж шилжүүлсэн байна.

         Шүүх хавтаст хэрэгт авагдсан баримтууд болон хэргийн үйл баримтад дүгнэлт хийж, дараах байдлаар шийдвэрлэсэн.  

        Тодруулбал, эрүүгийн хэрэгт гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн тодорхой байх шаардлагатай бөгөөд объект гэж гэмт хэргийн улмаас хохирол учирсан, учирч болох байсан эрх ашиг нь зөрчигдсөн иргэн, субъект гэж гэмт хэрэг үйлдсэн, эрүүгийн хариуцлага хүлээх чадвартай этгээдийг ойлгоно.

       Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогчоор “Евроази интернейшнил инвестмент групп” ХХК, иргэний нэхэмжлэгчээр “Уран ган” ХХК-ийн захирал Б.Лхагвасүрэн нарыг тогтоожээ.

       Гэтэл Д.Кёкүшюзанбатбаяр, Т.Баясгалан нар нь залилах гэмт хэргийн улмаас олж авсан Богдхан уулын дархан цаазат газрын тусгай хамгаалалтын бүсэд байрлах 65,5 га газраас аялал жуулчлалын зориулалттай эзэмших эрх олгосон Богдхан уулын дархан цаазат газрын тусгай хамгаалалтай бүсэд орших газрын эрхийг “Гэгээн талбай” ХХК-ийн хамт “Уран Ган” ХХК-ийн захирал Б.Лхагвасүрэнд эд хөрөнгө, авлагаар худалдахаар тохирч, уг тохиролцооны дагуу Б.Лхагвасүрэнд бус түүний дүү гэх Д.Эрдэнэбилэгийн нэр дээр “Гэгээн талбай” ХХК-ийн эрхийг шилжүүлэн өгсөн, мөн Д.Эрдэнэбилэгийн нэр дээрх тээврийн хэрэгслүүдийг өөрт шилжүүлэн авсан  үйл баримт тогтоогдсон.

        Мөн БНХАУ-ын иргэн Вү Сэн Чианг гэрчийн мэдүүлэг “...Хамтран ажиллана, хөрөнгө оруулалт хийнэ гэж Д.Кёкүшюүзанбатбаяр, Б.Цэрэндорж, Н.Болормаа нар надаас мөнгө авсан боловч ямар нэг үйл ажиллагаа явуулаагүй, залилан мэхэлсэн. Дээрх бүх мөнгө миний хувийн мөнгө юм. Хүнээс зээлж авсан мөнгө биш. Дээрх бүх мөнгө Хонконг дахь банкнаас Монгол дахь үүсгэн байгуулсан компанийн дансанд шилжүүлэн авч байсан...” гэж мэдүүлсээр байхад БНХАУ-ын иргэн Ву Сэн Чиангийг биш “Евроази интернейшнл инвестмент групп” ХХК-ийг хохирогчоор тогтоосон.

        Түүнчлэн шүүхийн хэлэлцүүлгийн явцад БНХАУ-ын иргэн Вү Сэн Чианг нь “Евроази интернейшнл инвестмент групп” ХХК болон “Оуяатоузы” ХХК-ийн 100 хувийн хувьцаа эзэмшигч, үүсгэн байгуулагч гэж, “Оуяатоузы” ХХК-ийг “Евроази интернейшнл инвестмент групп” ХХК-ийн охин компани гэж маргадаг боловч энэ талаарх баримт хэрэгт огт авагдаагүй, мөн “Оуяатоузы” ХХК-ийн Худалдаа хөгжлийн банкны данснаас хөрөнгө оруулалт гэсэн утгаар Б.Цэрэндоржийн өмчлөлийн Сайхан ордос туурь ХХК-ийн данс руу 5,000,000 ам.доллар шилжүүлсэн үйл баримт шүүхийн хэлэлцүүлэгт тогтоогдсон тул иргэний нэхэмжлэгч, хохирогчийг зөв тодорхойлсон гэж үзэх үндэслэлгүй буюу буруу тогтоосон нь гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг хангаагүй гэж дүгнэсэн болно.  

2. Шүүгдэгч Д.Кёкүшюзанбатбаяр, Т.Баясгалан нар өөрсдийн улс төр, спорт, урлагийн нэр хүндийг ашиглан бодит байдлыг нуух замаар Богдхан уулын дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргаа, Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яам, тус яамны Тусгай хамгаалалттай газрын удирдлагын газрын холбогдох албан тушаалтнуудыг төөрөгдөлд оруулан хуурч, баримт бичиг ашиглаж, зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулж, нэр хүнд, урьдын харилцааны явцад бий болсон итгэлийг урвуулан ашиглаж эзэмшигч, өмчлөгчийн эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийг шилжүүлэн авсан гэмт хэргийг зохион байгуулж, гүйцэтгэж, бусдад их хэмжээний хохирол учруулж үйлдсэн, мөн гэмт хэргийн улмаас олсон хөрөнгө, орлого гэдгийг мэдсээр байж түүнийг авсан, эзэмшсэн, ашигласан, түүний хууль бус эх үүсвэрийг нь нуун далдлах, гэмт хэрэг үйлдэхэд оролцсон аливаа этгээдэд хуулийн хариуцлагаас зайлсхийхэд туслах зорилгоор өөрчилсөн, шилжүүлсэн; түүний бодит шинж чанар, эх үүсвэр, байршил, захиран зарцуулах арга, эзэмшигч, эд хөрөнгийн эрхийг нуун далдалсан гэмт хэргийг гүйцэтгэсэн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж яллах дүгнэлт үйлдэгдэж, шүүхэд ирүүлжээ.

      Дээрх гэмт хэргийн дагуу мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хуучнаар Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамыг хохирогчоор тогтоосон боловч тус яамнаас Д.Кёкүшюзанбатбаяр, Т.Баясгалан нар, тэдний өмчлөлийн болон хамаарал бүхий этгээдүүдийн нэр бүхий компаниудад Богдхан уулын дархан цаазат газрын тусгай хамгаалалтын бүсэд байрлах газруудыг зөвхөн ашиглах зориулалтаар гэрчилгээг олгосон болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан газрын гэрчилгээнүүдээр тогтоогддог.

      Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3-т зааснаар залилах гэмт хэрэг нь эзэмшигч, өмчлөгчийн буюу хохирогчийн эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрхийг шилжүүлэн авсан байхыг шаардах бөгөөд шүүгдэгч нар тухайн газруудыг өөрийн эзэмшил, өмчлөлд шилжүүлж аваагүй, харин ашиглах зориулалтаар зөвшөөрөл гаргуулсан хэдий ч зориулалтын бусаар ашигласан буюу тухайн зураг төсөлд заагдсан үйл ажиллагааг явуулаагүй үйлдэл нь Зөрчлийн тухай хуулиар зохицуулагдах харилцаа гэж дүгнэв.

      Тодруулбал Зөрчлийн тухай хуулийн 7.17 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Тусгай хамгаалалттай газар нутагт хуулиар хориглосон үйл ажиллагаа явуулсан”, мөн хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 9.1 дэх хэсэгт “Газар эзэмшигч, ашиглагч газрыг үр ашигтай, зохистой ашиглах, хамгаалах шаардлагыг биелүүлээгүй” гэж тус тус заасан байна.

       Иймд шүүх Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэргийн бүрэлдэхүүний шинжийг хангаагүй тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1 дэх заалтад зааснаар гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, Д.Кёкүшюзанбатбаяр, Т.Баясгалан, Н.Болормаа, Б.Цэрэндорж нарыг цагаатгаж шийдвэрлэлээ.

      Шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана” гэж заасны дагуу хэргийг хянан шийдвэрлэсэн болно.

       Тоймыг бэлтгэсэн: Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч Б.Батболор