ГАДААДЫН ЗЭЭЛ, БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖААР ХЭРЭГЖҮҮЛЖ БУЙ ТӨСЛИЙН ЗОХИЦУУЛАГЧ НЬ НИЙТИЙН АЛБАН ТУШААЛТАНД ХАМААРНА.

Шүүхийн нэр, шийдвэрийн дугаар: Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн 2025 оны 01 сарын 10 өдрийн №113 дугаар шийтгэх тогтоол

Тоймын дугаар, огноо: Шийдвэрийн тойм №1, 2025.01.27

Шийдвэрийн төлөв: Хүчин төгөлдөр болсон.

Санамж: “Энэхүү тойм нь шүүхийн шийдвэрийг орлохгүй бөгөөд олон нийтийг мэдээллээр хангах зорилготой болно.”

1. Нийслэлийн прокурорын газраас шүүгдэгч М-ийг “Бүс нутгийн авто зам хөгжүүлэх, засвар арчлалтын төсөл”-ийн төсөл хэрэгжүүлэх нэгжийн төслийн зохицуулагчаар ажиллаж байхдаа эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж өөртөө давуу байдал үүсгэн бусдад их хэмжээний хохирол учруулж Эрүүгийн хуулийн 22.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан албан тушаалын эсрэг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай гэсэн дүгнэлт гаргасныг шүүх үндэслэлтэй гэж үзсэн. Улмаар гэмт хэрэг гарах үед хэрэгжиж байсан Эрүүгийн хуулиар шүүгдэгч М-д нийтийн албанд томилогдох эрхийг 4 жилийн хугацаагаар хасаж, 2 жилийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж шийдвэрлэсэн.
2. Харин шүүгдэгч, түүний өмгөөлөгч нараас төслийн зохицуулагч нь хөлсөөр ажиллах гэрээгээр ажилладаг, нийтийн албан тушаалтанд хамаарахгүй тул Эрүүгийн хуулийн 22.1 дүгээр зүйлд заасан авлига, албан тушаалын гэмт хэргийн субъект болохгүй гэж мэтгэлцсэнийг хүлээн аваагүй үндэслэлийг товч дурдвал:
3. Эрүүгийн хуулийн 22 дугаар бүлэгт авлигын гэмт хэргийн бүлгийг хуульчилсан бөгөөд нийтийн албан тушаалтан албан үүрэг, бүрэн эрх, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласан, зориуд хэрэгжүүлэхгүй байж өөртөө, бусдад давуу байдал бий болгосон тохиолдолд албан тушаалын гэмт хэрэгт хамаарахаар заасан.

3.1. Нийтийн албан тушаалтан гэдгийг Монгол Улсын нэгдэн орсон Авлигын эсрэг Нэгдсэн Үндэсний байгууллагын конвенц, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Авлигын эсрэг хууль, Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны тогтоолоор буюу манай улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээ, хууль, тогтоомжид заасан нэр томьёо, албан тушаалтны гүйцэтгэж буй чиг үүрэг, эрх хэмжээгээр тодорхойлдог.    

3.2. Төсвийн тухай хууль, Өрийн удирдлагын тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн Сангийн сайдын 2021.01.11-ний өдрийн 4 дүгээр тушаалаар “Засгийн газрын гадаад зээлийн хөрөнгийг ашиглах, эдгээр хөрөнгөөр санхүүжих төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, зохион байгуулах, санхүүжүүлэх, хяналт тавих, үнэлэх журам”-ыг батлан гадаадын зээл, буцалтгүй тусламжаар хэрэгжүүлэх төсөл, төсөл хэрэгжүүлэх нэгжийн үйл ажиллагаа, төслийн зохицуулагчийн чиг үүргийг журмаар зохицуулан хэрэгжүүлж байна.

3.3. Төсвийн тухай хууль болон Сангийн сайдын 2021 оны 4 дүгээр тушаалд зааснаар төсөл хэрэгжүүлэх нэгжийн төслийн зохицуулагч нь “төсөл хэрэгжүүлэх нэгжийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах, хяналт тавих, төсөл, арга хэмжээг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх, тайлагнах” чиг үүрэг бүхий төсвийн шууд захирагч, удирдах албан тушаалтан юм.

3.4. Төсөл хэрэгжүүлэгч төрийн байгууллагаас гадаадын зээл, буцалтгүй тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжиж буй төсөл, түүнийг хэрэгжүүлэх нэгжийг удирдах төслийн зохицуулагчтай хөлсөөр ажиллах гэрээ байгуулахаар холбогдох журамд заасан. Гэхдээ төслийн зохицуулагч нь чиг үүргийн хувьд хэрэгжиж буй төслийг үр дүнтэй зохион байгуулахад засгийн газар, төрийн байгууллагыг төлөөлөн ажиллаж, төсвөөс цалинжиж байгаа тул хөлсөөр ажиллах гэрээтэй байснаас үл хамааран түүнийг нийтийн албан тушаалтан гэж үзнэ.

Шүүгдэгч М нь Улсын Их хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны 2014 оны 20 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг гаргах зарим албан тушаалтны жагсаалт”-ын 1.2-т заасны дагуу хувийн ашиг сонирхол, хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг тогтмол гаргаж байсан ба төслийн зохицуулагч нь үйл ажиллагаандаа Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Авлигын эсрэг хууль болон холбогдох бусад хууль, журамд заасныг баримталж, хуулийг дээдлэн, албан үүргээ хувийн ашиг сонирхлоос ангид хэрэгжүүлэх ёстойгоо мэдсээр байж албан тушаалын байдлаа хувийн ашиг сонирхолдоо урвуулан ашигласан үйл баримт тогтоогдсон үндэслэлээр гэм буруутайд тооцож, шүүгдэгчээс 390,000,000 төгрөгийг гаргуулж хохирогч хуулийн этгээдэд олгуулахаар шийдвэрлэсэн болно. 

Тоймыг бэлтгэсэн: Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийн шүүгч М.Мөнхбаатар