Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан шүүхийн бие даасан шүүгчийн хараат бус байдлыг хангах үзэл баримтлалын хүрээнд Монгол Улсын Их Хурлаас 2021 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийг шинэчлэн баталсныг онцлоод Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд заасны дагуу Хууль зүйн байнгын хорооны 2021 оны 03 дугаар сарын 10-ны өдрийн 06 дугаар тогтоолоор “Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн болон Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүнийг сонгон шалгаруулах журам”-ыг баталсныг дурдсан.

    Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүний сонгон шалгаруулалтын зарыг олон нийтэд нээлттэй, ил тод, хүртээмжтэй байдлаар мэдээлэн хүсэлт, материалыг 2021 оны 03 дугаар сарын 10-ны өдрөөс 03 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл 21 хоногийн хугацаанд хүлээн авсан бөгөөд тус хугацаанд нийт 27 хүн материалаа ирүүлсэн гэдгийг С.Бямбацогт гишүүн санал, дүгнэлтдээ дурдахын зэрэгцээ Ажлын хэсэг хүсэлт, материалыг хүн тус бүрээр хэлэлцэн хууль болон журмын шаардлага хангасан 24 хүнийг сонгон шалгаруулалтын оролцогчоор бүртгэсэн бол 3 хүнийг бүртгэхээс татгалзан холбогдох шийдвэрийг гаргасан. Сонгон шалгаруулалтын явцад 1 оролцогч тодорхой шалтгааны улмаас нэрээ татаж, нийт 23 хүнийг сонгон шалгаруулалтад оролцуулсан бөгөөд ажлын хэсгийн гишүүдийн олонхын санал авсан Цэвээнсүрэнгийн Давхарбаяр, Доржгочоогийн Ариунтуяа, Думбурайн Мягмарцэрэн, Дашзэвэгийн Эрдэнэчулуун, Хашгамбайн Хашбаатар нарыг Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүнд нэр дэвшүүлэн Хууль зүйн байнгын хороонд танилцуулсан гэдгийг Улсын Их Хурлын гишүүн танилцуулгадаа онцлов.

       Мөн тэрбээр, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 108 дүгээр зүйл, Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 95 дугаар зүйл, Хууль зүйн байнгын хорооны 2021 оны 06 дугаар тогтоолоор баталсан “Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн болон Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүнийг сонгон шалгаруулах журам”-ын 13 дугаар зүйлийн 13.5, 13.6 дахь хэсэгт заасны дагуу нэр дэвшигч тус бүрээр санал хураалт явуулсан бөгөөд нэр дэвшигч Хашгамбайн Хашбаатарыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд санал нэгтэй буюу 100 хувь, Доржгочоогийн Ариунтуяаг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 94.4 хувь, Думбурайн Мягмарцэрэнг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 94.1 хувь, Цэвээнсүрэнгийн Давхарбаярыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 83.3 хувь, Дашзэвэгийн Эрдэнэчулууныг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 76.5 хувь нь дэмжиж, Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд хэлэлцүүлж, Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүнээр томилуулах нь зүйтэй гэж үзсэн гэж байлаа.

     Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Энхбаяр, Б.Баярсайхан, Ж.Сүхбаатар, Ц.Туваан, Ш.Раднаасэд, Д.Тогтохсүрэн  нар асуулт асууж, үг хэлсний дараа   Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүний сонгон шалгаруулалтад нэр дэвшигч нэг бүрийг дэмжих эсэхээр санал хураалтыг явуулав.

      Нэр дэвшигч Ц.Давхарбаярыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 88.4, нэр дэвшигч Д.Ариунтуяаг 79.1, нэр дэвшигч Д.Мягмарцэрэнг 86.0, нэр дэвшигч Д.Эрдэнэчулууныг 76.7, нэр дэвшигч Х.Хашбаатарыг 84.1 хувь нь тус тус дэмжсэн тул “Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүнийг томилох тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг баталсан.